Het biologie practicum van deze tijd

Een practicum biologie is tegenwoordig niet meer hetzelfde als vroeger. Ook het vak zelf is in de loop der jaren flink veranderd. Waar vroeger de nadruk lag op de planten en dieren, komen nu veel vaker biochemische onderwerpen en ecologie aan bod. Dat zie je ook terug in de practica die nu worden aangeboden op het voortgezet onderwijs. In deze blog vertellen we je meer over de verschillende invalshoeken die je als docent kunt gebruiken, inclusief hun voor- en nadelen. Verder laten we je zien hoe WisMon jou helpt bij de voorbereiding van deze praktische lessen. Want dat de weg naar een gedegen practicumuitvoering niet altijd makkelijk is, weten we maar al te goed.    

De keuze: wat voor practicum kies je?

Naast de vele verschillende onderwerpen die je in een praktisch jasje kunt steken, zijn er ook meerdere aanvliegroutes te gebruiken. We zetten ze voor je op een rijtje.

Het gesloten practicum

Het klassieke biologie practicum is er eentje met kookboekinstructies. Stap voor stap krijgen leerlingen te horen wat ze moeten doen en hoe ze dat doen. De onderzoeksvraag is voor alle leerlingen hetzelfde. Ook de hypothese ligt al op tafel. Leerlingen hoeven alleen nog te controleren of de hypothese klopt. Dat doen ze aan de hand van vooraf uitgewerkte stappen.

Deze gesloten vorm van het practicum geeft de leerlingen veel houvast. De kans van slagen is groot, omdat de instructies duidelijk zijn. Bovendien is een gesloten practicum makkelijk te sturen. Als docent houd je dus zonder veel moeite controle over de situatie.

Toch kleven er ook nadelen aan deze klassieke vorm. Een gesloten practicum is snel saai en weinig effectief. Het belangrijkste minpunt zit ‘m in het feit dat een gesloten vorm leerlingen niet uitdaagt tot kritisch denken.

+ Geeft leerlingen veel houvast
+ Veel controle als docent over het practicum

– Snel saai en weinig effectief
– Daagt niet uit tot kritisch denken

 

Het half-open practicum

De naam van deze variant geeft al aan dat er iets meer ruimte is voor eigen inbreng van de leerlingen. De onderzoeksvraag ligt nog steeds vast. Leerlingen kunnen echter wel zelf de hypothese bepalen. Verder krijgen ze vaak keuzevrijheid in de wijze waarop ze het aangeboden materiaal gebruiken. Ook de manier waarop ze hun resultaten en conclusies formuleren, staat soms vrij. Steeds bepaal je als docent hoeveel en welke vrijheden je je leerlingen geeft. Het mag duidelijk zijn dat een half-open practicum biologie de leerlingen meer uitdaging biedt. Nog steeds ervaar je als docent aardig wat controle.

Het is echter wel lastig te bepalen hoeveel je uit handen kunt geven, zonder dat de structuur verloren gaat. Ook loop je het risico dat je alsnog te veel gaat helpen. Vooral afhankelijke leerlingen vinden de keuzevrijheid lastig. Dat betekent dat je meer tijd kwijt bent met de begeleiding.

+ Biedt leerlingen meer uitdaging
+ Docent heeft nog steeds controle

– Veel keuzevrijheid is niet voor elke leerling
– Meer tijd kwijt met begeleiding

Het open practicum

Bij een open practicum krijgen leerlingen heel veel vrijheid. Ze bepalen, binnen de kaders van het onderwerp, zelf hun onderzoeksvraag en hypothese. Ook de weg naar de resultaten en conclusie mogen ze naar eigen inzicht bewandelen. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze vorm van practicumonderwijs leerlingen de meeste kans biedt tot kritisch denken. Zelfs als je ze als docent niet letterlijk aanspoort dat te doen. Dat maakt dat een open practicum het meest te vergelijken is met het wetenschappelijk onderzoek zoals studenten dat tegenkomen op de universiteit. Naast kritisch denken stimuleert een open practicum de creativiteit van leerlingen. Als docent moet je er bij deze vorm wel tegen kunnen dat je alleen nog coachend optreedt. Bovendien is de kans op mislukken groter, waardoor sommige leerlingen sneller afhaken.

+ Stimuleert de creativiteit van de leerling
+ Veel vrijheid
+ Biedt kans tot kritisch denken

– Kans op mislukken van een proef is groter
– Leerlingen haken soms sneller af
– Veel keuzevrijheid is niet voor elke leerling

De ideale wereld van het biologie practicum

In een ideale wereld weet je als docent exact welk soort practicum je inzet voor verschillende onderwerpen. Daarnaast is er ruimte en tijd voor differentiatie, zodat je alle leerlingen van de juiste mate van begeleiding voorziet. WisMon weet hoe tijdrovend en intensief de voorbereiding op practicumlessen kan zijn. En dat je continu met je tijd mee moet gaan. Daarom bieden wij moderne totaaloplossingen voor deze mooie vorm van onderwijs. Ons aanbod is niet alleen compleet, maar ook vernieuwend én aantrekkelijk voor leerlingen. Bovendien sluit ons practicumaanbod in alle opzichten aan op het curriculum van verschillende bèta-gerichte vervolgopleidingen. Een voorbeeld van een biologiepracticum is ons Schoollabs practicum over DNA.

Je kunt bij WisMon terecht voor advies, trainingen, materialen en extra ondersteuning. Kortom: je vindt bij ons alles wat jij en je leerlingen nodig hebben voor een geslaagd, eigentijds practicum biologie!